(१) प्याक गरिएको खाद्य
पदार्थको भा“डोको बैरन आवरणमा देहाय बमोजिमको तथ्य वा विवरण खुल्ने गरी
लेबुल नलगाई त्यस्तो खाद्य पदार्थ बिक्री गर्न वा बिक्रीको लागि राख्न पाईने छैनः–
(क) खाद्य पदार्थको विवरण सजिलैस“ग स्पष्ट देखिने गरी लेबुलमा खुलेको
हुनुपर्छ र उपरोक्त खाद्य पदार्थ एकभन्दा बढी वैरन वा भाडाभित्र
राखिएको भएमा त्यस्तो भित्री बैरन वा भा“डामा पनि लेबुल लगाउनु
पर्नेछ,
(ख) खाद्य पदार्थ प्याक गर्ने वा बिक्रीको लागि लेबुल लगाउने व्यवसायीको
नाम तथा ठेगाना स्पष्ट लेबुलमा उल्लेख भएको हुनु पर्नेछ र नेपालमा
व्यवसाय गर्ने कुनै व्यवसायीको निर्देशन वा निजको तर्फबाट यसरी
खाद्य पदार्थ प्याकिङ्ग वा लेबुल लगाउने काम भएको रहेछ भने त्यस्तो
लेबुलमा सो व्यवसायीको पनि नाम तथा ठेगाना खुलेको हुनु पर्नेछ,
(ग) एउटै मात्र खाद्य पदार्थबाट बनेको भए सो खाद्य पदार्थको वास्तविक
नाम खोलिनु पर्ने र दुई वा दुईभन्दा बढी खाद्य पदार्थ मिली बनेको
खाद्य पदार्थ भए त्यस्तो सम्मिश्रित खाद्य पदार्थको प्रचलित नाम भए सो
नाम र त्यसमा समावेश गरिएका छुट्टा छुट्टै खाद्य पदार्थको वास्तविक वा
प्रचलित नाम तथा साधन पदार्थहरुको हकमा प्रयोग गरिएको वजन वा
मात्राको क्रम अनुसार नाम र परिमाण खुलाउनु पर्नेछ । तर पानी
साधकको रुपमा प्रयोग भएकोमा यो बमोजिम त्यसको परिमाण र नाप
खुलाउनु पर्ने छैन,
(घ) प्याक गरिएको खाद्य पदार्थको खुद तौल वा नापको परिमाण कुनै स्पष्ट
रुपमा खुलेको हुनु पर्छ र सो बमोजिम खुलेको नाप वा परिमाण कुनै
हालतमा पनि कम रहेको हुनु हु“दैन । प्याक गरिएको खाद्य पदार्थको
भांडा र त्यसको वैरनको तौल वा परिमाणको आधारमा बिक्री गर्न
दिईएको खाद्य पदार्थ छ भने त्यसको सम्बन्धमा प्याक गरिएको भांडा र
बैरन सहितको न्युनतम तौल वा परिमाण पनि स्पष्ट खुलेको हुनु पर्छ,
(ङ) कुनै खाद्य पदार्थमा अनुसूची–१० को खण्ड (क) बमोजिम रंग वा
अनुसूची–११ को खण्ड (ख) बमोजिम परिरक्षी (प्रिजर्भेटिभ) प्रयोग
गरिएमा सो प्रयोग गरिएको बुझाउने कुनै कथन वा कुनै किसिमको
संकेताभर उल्लेख भएको हुनु पर्छ,
(च) प्याक गरिएको खाद्य पदार्थ रहेको भा“डाको लेबुलमा अनिवार्य रुपले
व्याच नं. उत्पादन मिति र उपभोग गरिसक्नु पर्ने मिति राख्नु पर्नेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम लेबुलमा रहने विवरण नेपाली भाषा वा अंग्रेजी
भाषामा हुनु पर्नेछ । यी दुई भाषाका अतिरिक्त अन्य कुनै भाषामा पनि विवरण
खुलाउन चाहेमा खुलाउन सकिनेछ ।
(३) खाद्य पदार्थमा परिरक्षी प्रयोग गरिएको भए त्यसको लेबुलमा “प्योर”,
“चोखो”, “विशुद्ध”, “शुद्ध” इत्यादि शब्दहरु लेखिएको वा त्यस्तो लेबुलमा उल्लेखित
अन्य विवरणमा कुनै झुठ्ठा वा भ्रमात्मक दावा वा संकेत रहेको हुनुहुन्न ।
(४) प्याक गरिएको खाद्य पदार्थको खुद्रा व्यापारीले प्याकेट खोली बिक्री गर्नमा
उपनियम (१) अनुसारको लेबुल लगाउन बाध्य हुने छैन ।
(५) भिटामीन खनीज वा अन्य पौष्टिक पदार्थ भएको दाबी गरिएको खाद्य
पदार्थको लेबुलमा उपनियम (१), (२) र (३) बमोजिम खुलाउनु पर्ने कुराहरु खुलाउ“दा
देहाय बमोजिमका कुराको अधीनमा रही खुलाउनु पर्नेछ ः–
(क)आफूले बिक्री गरेको खाद्य पदार्थको लेबुलमा नखुलाई त्यस्ता भिटामीन
र । वा पौष्टिक खनिज तत्व भएको दाबी गर्न पाइने छैन ।
(ख) विज्ञापन वा अन्य प्रचारको विवरणमा भिटामीन खनिज र । वा अन्य
पौष्टिक पदार्थको परिमाण नखोली त्यस्तो भिटामीन खनिज वा अन्य
पौष्टिक भएको कुरा उल्लेख गर्न पाइने छैन ।
नोटः– (भिटामीन खनिज वा अन्य पौष्टिक पदार्थ भएको दाबी गरिएको खाद्य
पदार्थमा त्यस्तो प्रत्येक भिटामीन र । वा त्यस्ता प्रत्येक खनिज वा अन्य
पौष्टिक पदार्थ अनुसूची–९ मा तोकिए अनुसारको इकाईमा स्पष्ट उल्लेख
भएको हुनु पर्दछ ।)
(६) उपनियम (५) मा जेसुकै लेखिए तापनि प्याक गरिएका देहायका खाद्य
पदार्थमा लेबुल लगाउनु पर्ने बाध्यता हुने छैन ः–
(क)ग्यास प्रयोगद्वारा वा कोल्ड स्टोरेज वा फ्रिजिङ वा अन्य कुनै व्यवस्थाले
ताजा राखिएको फलफूल तथा सागपातमा,
तर माथि लेखिए बमोजिम ताजा राखिएको अवस्थामा बाहेक क्यानि·,
बोतल बन्दी वा अन्य प्रशोधन व्यवस्था भएको खाद्य पदार्थलाई यो नियम
बमोजिमको छुट दिइने छैन ।
(ख) कन्डेन्स्ड मिल्क बाहेक अन्य तरल अवस्थाको दूधमा,
(ग) सिंगै फुलमा,
(घ) क्यान वा बोतलमा बन्द गरिएको माछा, मासु भएको खाद्य पदार्थ बाहेक
अन्य विभिन्न किसिमका माछा, मासुमा,
तर मासुको हकमा कुन जनावरको मासु हो भन्ने कुरा लिखित रुपमा
स्पष्ट बोध हुने गरी राख्नु पर्नेछ, र
(ङ) कुनै होटलमा तयार गरिएको भोजन वा त्यसरी तयार गरिएको भोजनको
कुनै भाग सम्बन्धित व्यापारीले आÇनै मानिसद्वारा बिक्री वितरण गरेमा,
तर भोजन तयार गर्दा प्रयोग घ्यू तेलका सम्बन्धमा यो यस्तो गरिएको
घ्यू, तेल वा चिल्लो पदार्थ प्रयोग गरी बनेको भन्ने लिखित रुपमा स्पष्ट
बोध हुने गरी राख्नु पर्नेछ ।